Bữa trưa của trẻ em Nhật Bản qua các thời kỳ

Những năm đầu mới sang Nhật, mình sống ở nhà người thân, có hai em nhỏ đang ở độ tuổi học mẫu giáo. Lần đầu tiên đến trường đón em, mình đã thực sự bất ngờ. Vừa bước vào trường là một tủ kính đặt những phần ăn đầy màu sắc. Trên đó có bảng dinh dưỡng được tính toán chi tiết theo các món ăn (bao nhiêu kcal). Phía dưới là danh sách thực phẩm được lấy từ nguồn nào (nước nào/ tỉnh nào/ thành phố nào).

Hỏi ra mới biết, đây là tủ trưng bày bữa trưa các em đã ăn tại trường ngày hôm đó. Thực đơn được phân chia rõ ràng theo từng độ tuổi. Khi cha mẹ đến đón các em, xem tủ trình bày này là biết bữa trưa hôm nay con mình đã ăn gì, từ đó cân chỉnh với khẩu phần dinh dưỡng tại nhà. Wow! Thật bất ngờ phải không nào!

Bữa trưa đầy màu sắc tại một trường mẫu giáo ở tỉnh Ibaraki

Ảnh: hiraizumi-youchien.ed.jp

Bữa trưa cung cấp 1/3 dinh dưỡng trong ngày, đóng vai trò lớn trong sự phát triển của trẻ nhỏ. Người Nhật từ xa xưa sớm nhận ra điều này. Từ đó, họ cực kì chú trọng xây dựng những bữa trưa tại trường để đảm bảo chất lượng tốt nhất. 

Trong tập 2 của mục Kiến thức ẩm thực, hãy cùng Ề tồ xuôi dòng lịch sử, tìm hiểu về sự thay đổi của bữa trưa trường học tại Nhật Bản qua từng thời kỳ nhé!

   Xem thêm: 5 phút tìm hiểu về “Số 5” trong ẩm thực Nhật Bản

Nội dung chính

Nguồn gốc của bữa trưa cho học sinh

   1. Sự bắt đầu

   2. Sau chiến tranh

   3. Viện trợ từ nước ngoài

Sự thay đổi của bữa ăn cho học sinh Nhật Bản qua các thời kỳ

   Những năm 1960

   Những năm 1970

   Những năm 1980

   Những năm 1990

   Những năm 2000

   Những năm 2010   

1. Sự bắt đầu

Năm 1889 (năm Meiji 22*), tại một trường tiểu học tư thục được xây dựng trong một ngôi đền có tên là Daitokuji ở thị trấn Tsuruoka, tỉnh Yamagata (hiện nay là thành phố Tsuruoka), bữa trưa miễn phí được chuẩn bị miễn phí cho trẻ em trong các gia đình khó khăn. Đây được cho là nguồn gốc của bữa trưa cho học sinh tại trường học ở Nhật Bản. Bữa trưa được chuẩn bị bằng gạo và tiền mà các nhà sư của chùa Daitokuji thu được khi đến tụng kinh ở các gia đình trong thị trấn.

Vào năm 1923 (năm Taisho 12*), bữa trưa cho học sinh dần được lan rộng. Điều này được chính phủ Nhật khuyến khích như một phương pháp cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em. Tuy nhiên sau đó chiến tranh xảy ra, tình trạng thiếu lương thực trầm trọng dẫn đến bữa trưa cho học sinh bị tạm dừng.

2. Sau chiến tranh

Tình trạng dinh dưỡng của trẻ em Nhật bị suy giảm do thiếu lương thực. Do nhu cầu ngày càng cao nên bữa ăn cho học sinh tại trường học đã được cung cấp trở lại. Năm 1954 (năm Showa 29*), “Luật Bữa ăn Học đường” được ban hành, và hệ thống thực thi đã được thiết lập một cách hợp pháp.

Điều 2 của luật đưa ra “Mục tiêu của bữa trưa tại trường học”, một trong số những mục tiêu đó là để “duy trì và cải thiện sức khỏe bằng cách bổ sung dinh dưỡng phù hợp”. Bữa trưa cho học sinh ở trường được chuẩn bị với sự tính toán để cân bằng dinh dưỡng, đáp ứng đủ dinh dưỡng  ⅓ ngày cho mỗi học sinh.

3. Viện trợ từ nước ngoài

Năm 1949, Nhật Bản nhận tài trợ bột sữa tách béo từ UNICEF (Quỹ Nhi Đồng Liên Hợp Quốc). Sau đó, sữa được pha từ bột tách béo được cung cấp trong bữa ăn trưa của trẻ em tại trường học. 

Năm 1954, Nhật Bản nhận tài trợ bột mì từ Mỹ. Lần đầu tiên bữa trưa hoàn chỉnh được cung cấp cho trẻ em ở 8 thành phố lớn.

Những năm 1960

Sữa bột tách béo được tài trợ bởi UNICEF đến năm 1964 được cải tiến thành sữa hỗn hợp (sữa được hoà từ sữa tươi và bột sữa vào với nhau) và đưa vào cung cấp tại trường học.

Những năm 1970

Sự Tây hoá xuất hiện rõ rệt trong bữa ăn. Ngoài ra, do tài nguyên thuỷ sản trở nên khan hiếm, thực phẩm làm từ tôm nhỏ (tép) bỗng trở nên được ưa chuộng. 

Những năm 1980

Ở thời kỳ này, gạo đã được đưa vào sử dụng là món ăn chính. Hơn nữa, bữa ăn ở trường học và bữa ăn tại gia đình gần như không có sự khác biệt. Các món ăn được tính toán dinh dưỡng cẩn trọng hơn.

Những năm 1990

Những năm này, quan điểm giáo dục về chế độ dinh dưỡng ngày càng được xem trọng. Thực đơn bữa trưa cho học sinh tại trường học cũng đa dạng hơn.

Những năm 2000

Quan điểm giáo dục dinh dưỡng ngày càng phát triển. Qua bữa ăn tại trường học, trẻ em được học về phép tắc và giao tiếp trên bàn ăn, dần nhận thức về sự đa dạng văn hoá.

Chú thích

(*) Niên hiệu các năm của Nhật Bản

Meiji  (Minh Trị 明治): 1868 – 1912

Taisho (Đại Chính 大正): 1912 – 1926

Showa (Chiêu Hoà 昭和): 1926 – 1989

Heisei (Bình Thành 平成): 1989 – 2019

Reiwa (Lệnh Hoà 令和): 2019 – nay

---

Nguồn tham khảo

Thông tin và hình ảnh tại bảo tàng Edo – Tokyo được thu thập bởi Ề tồ.

Website:

https://www.maff.go.jp/j/pr/aff/2006/food01.html

https://www.gakkyu.or.jp/info/history/

https://www.zenkyuren.jp/lunch/

Xem thêm

“Số 5” trong đặc trưng ẩm thực Nhật

Tìm hiểu về mì ăn liền ở bảo tàng Cup Noodles Museum

Người Nhật không ăn thịt cho đến thế kỷ 18

Câu chuyện của Hambagu

7 món ăn không thể bỏ lỡ khi đến Fukuoka

MỤC LỤC