Ăn thịt bò từng bị cấm kỵ trong nhiều thế kỷ ở Nhật Bản
(Nguồn: Atlas Obscura)
Một điều tưởng chừng như vô lý, nhưng sự thật là, thịt – một nguyên liệu phổ biến ở khắp nơi trên thế giới, xuất hiện trong nhiều bữa ăn của người Nhật, đã từng bị cấm tại Nhật Bản trong suốt nhiều thế kỷ.
Văn hoá ăn thịt của người Nhật bắt đầu từ khi nào, hãy cùng Ề tồ tìm hiểu chủ đề thú vị này trong tập 3 của Kiến thức Ẩm thực nhé!
Thịt, đặc biệt là thịt bò đã từng là một điều cấm kỵ. Chính vì thế, theo Atlas Obscura, suốt 12 thế kỷ, người Nhật gần như không đụng đến một miếng thịt nào! Luật cấm ăn thịt nghiêm khắc đến độ một số đền thờ đã ra luật người ăn thịt sẽ bị phạt nhịn ăn hơn 100 ngày để chuộc tội.
Bắt đầu từ thế kỉ thứ 6, Phật giáo bắt đầu du nhập vào Nhật Bản. Theo quan niệm Phật giáo, con người có thể đầu thai thành những sinh vật khác, kể cả động vật. Do đó, việc ăn thịt có nguy cơ khiến chúng ta ăn lại tổ tiên của chính mình.
Chính bởi điều này, năm 675, hoàng đế Tenmu đã ban hành sắc lệnh cấm tiêu thụ thịt bò, ngựa, chó, gà và khỉ trong mùa canh tác từ tháng 4 đến tháng 9. Qua thời gian, việc này được mở rộng thành điều cấm kỵ quanh năm đối với tất cả các loại thịt động vật, ngoại trừ cá.
Cá là thực phẩm chính tại đất nước quốc đảo
(Nguồn: Atlas Obscura)
Ngoài lệnh cấm thịt có nguồn gốc từ Phật Giáo, ngay cả trước khi có lệnh cấm, thịt không phải nguyên liệu thiết yếu trong chế độ ăn uống của người Nhật. Nhật Bản là quốc đảo, do đó cá và hải sản là những mặt hàng phổ biến hơn cả. “Protein được cung cấp chủ yếu nhờ gạo chứ không phải thịt hay sữa” – nhà sử học Naomishi Ishige từng viết. Hơn nữa, vì là quốc đảo nên việc chăn nuôi gia súc ở đây rất khó khăn. Vì thế mà nhà nước cũng không hề khuyến khích ăn thịt những động vật có ích cho nông nghiệp.
2. Những ngoại lệ
“Luật lệ được sinh ra là để bị phá vỡ”
Tuy nhà nước cấm ăn thịt động vật nhưng thực tế việc ăn thịt vẫn thỉnh thoảng được diễn ra chui ở tầng lớp quý tộc Nhật Bản. Nhiều ghi chép cho thấy, có một số khoản thuế và quà tặng được gửi đến hoàng đế dưới dạng thịt lợn, thịt bò và sữa. Vào thế kỷ 18, gia tộc Hikone đã gửi quà hàng năm là bò ngâm sake cho các shogun (tướng quân). Quà được đóng trong gói dán nhãn là “thuốc” để không bị phát hiện.
Ngoài ra, những thực phẩm như chim thì được chấp nhận hơn là động vật có vú. Cá heo và cá voi cũng thường xuyên được sử dụng vì người ta coi đó là một loài cá.
Vào thế kỉ 16, những nhà truyền giáo Bồ Đào Nha đã đến Nhật Bản. Họ nói với người dân Nhật rằng, coi việc uống sữa giống như uống máu và lệnh cấm ăn thịt bò là điều vô lý không tưởng. Thậm chí, lãnh chúa Toyotomi Hideyoshi đã gọi chất vấn những nhà truyền giáo người Bồ Đào Nha về việc tại sao họ lại ăn thịt bò, trong khi đối với người Nhật bò là một gia súc rất có ích cho nông nghiệp.
Chủ trương của Thiên Hoàng
Năm 1868 cuối thế kỷ 19, khi Thiên hoàng Minh Trị lên nắm quyền, ông chủ trương thay đổi cơ cấu chính trị, chấm dứt cô lập, mở cửa bên ngoài, nhanh chóng tiếp thu công nghệ kĩ thuật của phương Tây.
“Thời kỳ này, nhiều người bắt đầu nghĩ việc người Nhật có vóc dáng bé nhỏ, thua kém dân phương Tây là do họ không ăn sản phẩm từ thịt và sữa”, nhà sử học Ishige viết.
Chính phủ Minh Trị bắt đầu loại bỏ những điều cấm kỵ trong chế độ ăn uống cổ xưa. Họ nhanh chóng thành lập các công ty sản xuất thịt và các sản phẩm từ sữa. Để chào đón năm mới 1872, chính Thiên Hoàng cũng đã ăn thịt nhằm thuyết phục người dân từ bỏ phong tục không ăn thịt.
Ảnh Thiên hoàng Minh Trị Mutsuhito xuất hiện năm 1872
(Nguồn: Atlas Obscura)
Cũng trong năm 1872, một sắc lệnh đã được ban hành. Trong đó viết: “Mặc dù thịt bò là loại thực phẩm bổ dưỡng tuyệt vời, nhưng vẫn có nhiều người ngăn cản nỗ lực phương Tây hóa của chúng ta bằng cách bám vào quan niệm truyền thống cổ xưa. Hành động này là đi ngược với mong muốn của Thiên Hoàng”. Ngoài ra, nhà tư tưởng Fukuzawa Yukichi – người xuất hiện trên tờ tiền 1 man, tác giả cuốn sách “Khuyến học” nổi tiếng, đã viết rất nhiều bài báo với nội dung “Người không ăn thịt là người đi chậm thời đại”.
Kết quả
Sau thời gian dài, nỗ lực của chính phụ cũng đã thành công. Sau khi Nhật Bản mở cửa với thế giới, người Nhật bắt đầu tiếp thu học hỏi những món ăn từ thịt của Hàn Quốc, Trung Quốc và phương Tây. Chẳng bao lâu, những nhà hàng phục vụ thịt kiểu Tây tràn ngập thành phố. Các nhà hàng Nhật Bản cũng bắt đầu kinh doanh món lẩu bò (sau này phát triển thành lẩu sukiyaki nổi tiếng).
Cho đến ngày nay, thịt đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của người Nhật.
Lẩu Sukiyaki – lẩu thịt bò có xuất phát từ thời Meiji, là món ăn được người Nhật yêu thích ngày nay (Nguồn: tokorozawanavi)
Nguồn tham khảo
Bài viết được dịch từ nguồn Atlas Obscura và tham khảo nguồn Cook Door.
Xem thêm
Mùa thu trong ẩm thực Nhật Bản
“Số 5” trong đặc trưng ẩm thực Nhật
Bữa trưa của học sinh Nhật Bản qua các thời kỳ
Tại sao người Nhật ăn mì Soba vào đêm Giao thừa?
Câu chuyện về bánh xèo Okonomiyaki Nhật Bản
MỤC LỤC
Nội dung thuộc bản quyền của Ề tồ - Hôm nay ăn gì.
Vui lòng xem thêm Bản quyền - Cộng tác trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh.