Tại sao người Nhật ăn mì Soba vào đêm Giao thừa?

Vào đêm giao thừa ở Nhật, người Nhật sẽ thưởng thức mì soba, hay còn gọi là Toshikoshi Soba – mì soba qua năm mới. 

Nhưng tại sao người Nhật lại chọn mì soba là món ăn cuối cùng trong năm? Trong bài viết lần này, Ề tồ sẽ giới thiệu đến các bạn một số thông tin chúng mình thu thập được về văn hóa đón Tết độc đáo này của người Nhật nhé!

Nội dung chính

1. Nguồn gốc của văn hóa ăn mì Toshikoshi soba đêm giao thừa tại Nhật Bản

2. Ý nghĩa của việc ăn mì Toshikoshi soba đêm giao thừa

3. Ăn mì Toshikoshi soba vào thời khắc nào là đúng?

4. Các kiểu mì soba và các nguyên liệu ăn kèm Toshikoshi soba phổ biến

   Các kiểu mì

   Các nguyên liệu ăn kèm

Văn hóa ăn Toshikoshi soba – “mì soba đón năm mới” được cho là bắt nguồn từ thời Kamakura (1185 – 1333). 

Tại chùa Jyotenji 承天寺 nằm trước ga Hakata thuộc thành phố Fukuoka, tỉnh Fukuoka, nhà chùa đã phát mì soba may mắn để chiêu đãi người nghèo vào đêm 30 Tết.  

Vào giữa thời Edo (1603 – 1868), mì soba được gọi với cái tên みそかそば – “soba giao thừa” hoặc 節分そば – “soba tiết phân”, được cho là không những tốt cho sức khỏe mà còn đem lại may mắn. Việc ăn mì soba vào đêm giao thừa hay vào những dịp chuyển mùa như Lập Xuân, Lập Hạ, Lập Thu, Lập Đông trở nên phổ biến trong quần chúng nhân dân.

Văn hóa thưởng thức mì soba vào đêm giao thừa ở Nhật Bản được cho là có những ý nghĩa sau đây: 

1. Vì cây soba (kiều mạch) là loại thực vật mỏng và vươn dài, nên ăn mì soba để cầu mong sự khỏe mạnh, trường thọ và vận may trong gia đình.  
2. Vì soba rất dễ cắt, nên người Nhật quan niệm ăn mì soba trước thời khắc chuyển giao sang năm mới để cắt bỏ hết những cực khổ vất vả của năm cũ, đón chào một năm mới với nhiều vận may.  
3. Vì thời xưa, những thợ gia công vàng bạc thường sử dụng bột soba để gom những bột vàng rơi rải rác, nên có giả thuyết cho rằng soba sẽ mang lại những vận may về tiền bạc.

“Soba đón năm mới” được quan niệm sẽ cắt đứt mọi tai ương và cực khổ của năm cũ, do vậy thời điểm thưởng thức soba chính xác là lúc chưa chuyển giao sang năm mới – tiếng chuông năm mới Joya no kane chưa vang lên tiếng cuối cùng (Joya no kane được cử hành từ 23 giờ đêm 31/12, và sẽ được đánh đúng 108 tiếng cho đến đúng 0 giờ ngày 1/1). Nhiều gia đình vừa thưởng thức mì soba vừa xem chương trình ca nhạc Kouhaku Uta Gakusen. Còn có nhiều gia đình lại thưởng thức mì sau 23 giờ.

Vì đây là món mì mang lại may mắn, do vậy sẽ không tốt nếu để thừa lại phần mì của mình. Bạn hãy lường trước lượng ăn của bản thân để gọi (hay chuẩn bị) phần ăn hợp lý nhé!

Đọc thêm: Ngày Tết ở Nhật – người Nhật đón năm mới thế nào?

Các kiểu mì

• Mì soba nóng

Mì Soba nóng được gọi là Kakesoba かけそば , thường chan nước súp nóng hổi được pha loãng từ nước cá ngừ khô Katsuobushi ninh.

• Mì soba lạnh

Mì Soba lạnh được gọi là Zaru soba ざるそば vì soba lạnh thường được để trên một cái giá tre gọi là “Zaru”.

Mì soba lạnh được phục vụ với một chén nước chấm cốt (hỗn hợp từ nước cá hồi khô, tương shoyu, rượu nấu ăn và rượu mirin). Khi ăn, chúng ta sẽ thêm một chút hành lá và mù tạc wasabi vào nước chấm rồi nhúng soba lạnh vào.

Cá nhân Ề tồ chúng mình thì thích sợi soba dai dai nên thường chọn kiểu soba lạnh.

Với kiểu mì soba nóng, vì rất dễ bị “trương lên”, nên bạn hãy nhớ thưởng thức thật nhanh sau khi hoàn thành nhé!

Các nguyên liệu ăn kèm

• Tempura tôm

Tôm chiên Tempura có lẽ là món ăn kèm được mọi người hay chọn để ăn kèm mì soba đón năm mới nhất.

Tôm có thân hình uốn cong, mang ý nghĩa cầu mong cho sự trường thọ. 

• Chả cá Kamaboko

Hai màu trắng hồng của chả cá Kamaboko tượng trưng cho sự chúc mừng và điềm may mắn. Ngoài ra, màu hồng còn có ý nghĩa “đánh đuổi tà ma”, màu trắng có ý nghĩa “tẩy rửa để trở nên thanh khiết”.

• Đậu chiên ngâm tương Inari

Đậu chiên ngâm tương được gọi là 稲荷揚げ Inari age, cùng tên gọi với vị Thần trong Thần học. Trong Thần học, thần Inari là vị thần của sự “làm ăn phát đạt” và “mùa màng bội thu”. Do vậy, ăn đậu ngâm tương Inari cùng soba được cho là sẽ mang lại may mắn về công việc và tiền bạc. 

Soba nóng ăn kèm đậu ngâm tương Inari được gọi là Kitsune soba きつねそば .

Đọc thêm: Thần Inari và cáo trong văn hóa tâm linh của người Nhật

• Thịt gà

Gà là động vật kêu tiếng đầu tiên trong năm mới nên được quan niệm là đem lại những điềm may. 

• Rau cải cúc

Rau cải cúc là loại rau được thu hoạch nhiều vào mùa này. Cải cúc còn mang ý nghĩa “hưng thịnh”, cầu mong sự “thịnh vượng” về mọi mặt trong cuộc sống.

• Trứng

Người Nhật quan niệm màu vàng của lòng đỏ trứng gà gắn liền với màu vàng của đồng tiền, mang lại may mắn về tiền bạc và tài lộc trong làm ăn. 

Soba nóng ăn kèm trứng sống được gọi là Tsukimi soba 月見そば (mì soba ánh trăng).

• Hành 

Hành trong tiếng Nhật là ねぎ – Negi. Trong dân gian, những cực khổ trong năm được chơi chữ gọi là 労う- Negirau, và hành Negi được chọn là vật tương trưng cho cầu nối đến những điều may mắn. 

Trên đây, Ề tồ đã giới thiệu với các bạn về lý do người Nhật ăn mì soba vào đêm Giao thừa. Ngoài những lý do về tâm linh, Soba (kiều mạch) thực chất còn là loại ngũ cốc ít calories rất tốt cho sức khỏe.  

  Để tìm hiểu cách nấu mì soba, mời các bạn đọc tiếp bài viết: 

Công thức công thức mì soba ngon chuẩn kiểu Nhật

 

  Cảm ơn các bạn đã luôn ủng hộ!

  Arigatou,

  Từ Ề tồ

---

Nguồn tham khảo

https://www.jalan.net/news/article/482725/

https://precious.jp/articles/-/24053

Đọc thêm

Câu chuyện về mì soba Nhật Bản và công thức ngon đúng điệu

Người Nhật làm gì sau thời khắc Giao thừa?

Ăn cháo thất thảo vào ngày Nanakusa no Hi ở Nhật

Cách nấu cà ri Nhật Bản

Bữa tiệc gà xiên nướng Yakitori kiểu Nhật

CÔNG THỨC NẤU ĂN